Câu 115. Có hai dòng ruồi giấm thuần chủng đều có mắt màu đỏ tươi được kí hiệu là dòng I và dòng II. Để nghiên cứu quy luật di truyền chi phối tính trạng, người ta đã thực hiện hai phép lai dưới đây:

Phép lai 1: Lai các con cái thuộc dòng I với các con đực thuộc dòng II; F₁ thu được 100% ruồi con đều có màu mắt bình thường.

Phép lai 2: Lai các con cái thuộc dòng II với các con đực thuộc dòng I; F₁ thu được 100% các con cái có màu mắt bình thường; 100% con đực có màu mắt đỏ tươi.

Theo lý thuyết, phát biểu nào sau đây đúng về tính trạng màu mắt ở ruồi giấm nói trên?

     A. Tính trạng màu mắt do 2 cặp gen nằm trên hai cặp NST khác nhau quy định.

     B. Màu mắt đỏ tươi ở ruồi giấm là tính trạng trội.

     C. Gen quy định tính trạng màu mắt nằm ở vùng không tương đồng trên NST Y.

     D. Gen quy định tính trạng màu mắt di truyền tuân theo quy luật tương tác cộng gộp.

Hướng dẫn

- Phép lai 1: Khi lai hai dòng ruồi thuần chủng đều có mắt đỏ tươi với nhau, đời con F₁ đều thu được 100% cá thể có màu mắt kiểu dạià màu mắt của ruồi giấm do hai gen tương tác kiểu bổ trợ.

- Phép lai 2 ta thấy có sự phân ly không đồng đều ở 2 giớià có sự di truyền liên kết giới tính. Khi lai con cái thuộc dòng II với con đực thuộc dòng I cho ra đời con có tất cả các con cái đều có màu mắt kiểu dại, còn các con đực đều có mắt đỏ tươià hiện tượng di truyền chéo.

- Một trong hai gen quy định tính trạng phải nằm trên nhiễm sắc thể giới tính X tại vùng không tương đồng với Y, gen còn lại nằm trên NST thường (vì nếu cả hai gen cùng nằm trên vùng tương đồng của cặp XY hoặc cùng nằm trên X tại vùng không tương đồng với Y thì sẽ không thu được kết quả như phép lai).

- Từ kết quả của phép lai 1à alen đột biến gây màu mắt đỏ tươi ở dòng I phải nằm trên NST thường. Lý do là nếu alen lặn nằm trên NST giới tính X thì tất cả các con đực sẽ có mắt màu đỏ tươi.

- Từ kết quả của phép lai 2 ta thấy gen lặn quy định màu mắt đỏ tươi phải nằm trên NST X vì tất cả các con đực đều có màu mắt đỏ tươi (có hiện di truyền chéo)

- Tổng hợp kết quả của cả phép lai 1 và 2, ta có thể viết sơ đồ lai chứng minh như sau:

Phép lai 1: P ♀I (đỏ tươi) x ♂II (đỏ tươi)

aaX^BX^B                                AAX^bY

F₁: ♀ AaX^BX^b Mắt kiểu dại   x   ♂ AaX^BY Mắt kiểu dại

Phép lai 2: P ♀II (đỏ tươi) x ♂I (đỏ tươi)

AAX^bX^b                                   aaX^BY

F₁: ♀ AaX^BX^b Mắt kiểu dại: ♂ AaX^bY Mắt đỏ tươi.