A. Phân li độc lập.        B. Liên kết gene hoàn toàn.   C. Hoán vị gene.            D. Tương tác gene.

Câu 8: Một gene nào đó vốn đang hoạt động bình thường, nay được chuyển sang vị trí mới làm ngừng hoạt động là do đột biến nhiễm sắc thể dạng

A. mất đoạn.        B. đa bội hóa.

C. lặp đoạn.        D. đảo đoạn.

Câu 9: Bà A mang thai một người con ở tuần thứ 15 khi đi khám sàng lọc di truyền thì bác sĩ kết luận con của bà A có khả năng mắc hội chứng siêu nam vì khi quan sát tiêu bản bộ nhiễm sắc thể trong tế bào của thai nhi bác sĩ thấy

      A. có 3 nhiễm sắc thể X.

B. có 2 nhiễm sắc thể X và 1 nhiễm sắc thể Y.

C. có 1 nhiễm sắc thể X và 2 nhiễm sắc thể Y.

      D. có 3 nhiễm sắc thể Y.

Câu 10: Bảng 1 thể hiện mật độ (cá thể/m²) và diện tích (m²) phân bố của bốn quần thể. Theo lý thuyết hãy cho biết quần thể nào có kích thước lớn nhất?

Bảng 1.

A. Quần thể 1.        B. Quần thể 2.        C. Quần thể 3.        D. Quần thể 4.

Hướng dẫn giải

Kích thước của mỗi quần thể:

+ Quần thể 1: 150× 40 = 6000 cá thể

+ Quần thể 1: 20× 110 = 2200 cá thể

+ Quần thể 1: 30× 170 = 5100 cá thể

+ Quần thể 1: 170× 10 = 1700 cá thể

Câu 11: Trong hệ sinh thái, nhóm sinh vật nào sau đây tổng hợp được các chất hữu cơ từ các chất vô cơ?

A. Tảo lam.                B. Vi khuẩn phân giải.        C. Giun đất.        D. Nấm hoại sinh.

Câu 12: Hãy chọn phát biểu đúng trong các phát biểu sau?

A. Quần xã có các đặc điểm cơ bản về số lượng và thành phần các loài sinh vật.

B. Loài ưu thế là loài chỉ có ở một quần xã hoặc có nhiều hơn hẳn các loài khác.

C. Loài đặc trưng là loài có vai trò kiểm soát và khống chế loài khác trong quần xã.

D. Tập hợp cá rô phi trong ao tạo thành một quần xã.

Câu 13: Chuỗi thức ăn khởi đầu bằng sinh vật ăn mùn bã hữu cơ chiếm ưu thế trong hệ sinh thái nào sau đây?

A. Vùng cửa sông ven biển nhiệt đới.        B. Đồng cỏ nhiệt đới trong mùa xuân hằng năm.

C. Khối nước trong mùa cạn.        D. Các ao hồ nghèo dinh dưỡng.

Hướng dẫn giải

- Thức ăn mùn bã hữu cơ (detritus) thường chiếm ưu thế trong các hệ sinh thái có nguồn vật chất hữu cơ lớn, đặc biệt là các vùng có sự phân hủy mạnh mẽ của sinh vật.

- Vùng cửa sông ven biển nhiệt đới là nơi có lượng lớn sinh vật phù du, tảo và các chất hữu cơ từ lục địa đổ ra. Hệ sinh thái ở đây chủ yếu dựa vào nguồn mùn bã hữu cơ do quá trình phân hủy sinh học của thực vật ngập mặn, tảo, động vật chết... Đây là điều kiện lý tưởng để chuỗi thức ăn dựa trên mùn bã hữu cơ phát triển mạnh.

Câu 14: Hình 5 mô tả quy trình sản xuất Insulin bằng công nghệ gene

Hình 5.

Theo lí thuyết, phát biểu nào dưới đây sai khi nó về quy trình này?

A. Vector chuyển gene trong quy trình này là plasmid của vi khuẩn.

B. Gene Insulin được đưa vào plasmid thông qua các enzyme cắt và nối.

C. Mục đích cuối cùng của quá trình này là tạo ra một lượng lớn bản sao gene tổng hợp Insulin.

D. Plasmid mang gene Insulin được chuyển vào tế bào vi khuẩn thông qua phương pháp vật lí và hóa học.

Câu 15: Loài A, B phát sinh từ một loài tổ tiên là ví dụ của quá trình

A. tiến hóa nhỏ.       B. tiến hóa lớn.                C. tiến hóa hóa học.            D. tiến hóa tiền sinh học.

Câu 16: Cây phát sinh chủng loại nào sau đây mô tả hợp lý nhất về mối quan hệ họ hàng giữa ba loài?

Hướng dẫn giải

- Theo phân loại sinh học, sinh vật nhân thực được chia thành ba nhóm chính: Động vật, Nấm và Thực vật.

- Người (động vật) và Nấm thuộc cùng nhóm Sinh vật nhân thực và có quan hệ họ hàng gần nhau hơn so với Hoa tulip (thực vật).

- Trong cây phát sinh chủng loại, Người và Nấm có chung tổ tiên gần hơn với nhau hơn so với Hoa tulip. --> Chọn A

Câu 17: Thalassemia (còn được gọị là bệnh tan máu bẩm sinh), là một bệnh lí huyết học di truyền liên quan đến sự bất thường của hemoglobin (một cấu trúc protein trong hồng cầu có chức năng vận chuyển oxygen). Ở bệnh nhân Thalassemia, các hồng cầu bị phá huỷ quá mức dẫn đến tình trạng thiếu máu. Thalassemia là một bệnh di truyền lặn ở gene a-globin hoặc b-globin gây ra trên NST thường. Do đó, Thalassemia gây ra những hậu quả nghiêm trọng đến giống nòi, ảnh hưởng đến cuộc sống của bệnh nhân và cả cộng đồng. Trong thực tiễn, một số gia đình có bố mẹ bình thường, nhưng con sinh ra mắc bệnh tan máu bẩm sinh. Khi nói về bệnh Thalassemia, phát biểu nào sau đây đúng?

A. Bệnh được phát hiện dựa trên xét nghiệm NST lấy từ dịch ối hoặc nhau thai.

B. Nếu bố hoặc mẹ bị bệnh Thalassemia thì không được sinh con vì con sẽ bị bệnh.

C. Bệnh được phát hiện dựa trên các kĩ thuật phân tử giúp xác định gene gây bệnh.

D. Bệnh Thalassemia bệnh do đột biến ở gene a-globin hoặc b-globin nên chỉ biểu hiện ở nữ.

Hướng dẫn giải

A sai: Vì bệnh do đột biến gene chứ không phải do đột biến NST.

B sai: Vì bố hoặc mẹ bị bệnh nhưng vẫn có khả năng sinh con không bệnh.

C đúng: Vì bệnh do đột biến gene gây ra nên có thể phát hiện bằng các kĩ thuật sinh học phân tử.

D sai: Vì bệnh do đột biến gene nằm trên NST thường, biểu hiện như nhau ở nam và nữ.

Câu 18: Hình 6 mô tả mối quan hệ về sinh khối và mức độ cạnh tranh của bốn loài khác nhau trong một quần xã sinh vật. Dựa trên đặc trưng của quần xã, phát biểu nào sau đây đúng?

A. A là một loài động vật ăn thực vật.

B. B là loài ưu thế trong quần xã.

C. C là loài luôn cạnh tranh và có thể thay thế loài A ở những giai đoạn tiếp theo của diễn thế sinh thái.

D. D là loài tác động mạnh và làm ảnh hưởng tới các nhân tố sinh thái.

Hướng dẫn giải

A là loài chủ chốt, là động vật ăn thịt, đứng cuối chuỗi thức ăn.

B là loài ưu thế, có sinh khối cao và tác động mạnh đến quần xã.

C là loài thứ yếu có thể thay thế loài B.

D là loài ngẫu nhiên, ít tác động tới quần xã.

PHẦN II. Thí sinh trả lời từ câu 1 đến câu 4. Trong mỗi ý a), b), c), d) ở mỗi câu, thí sinh chọn đúng hoặc sai.

Câu 1. Xử lý phôi của một loài côn trùng gây đột biến mất đoạn nhiễm sắc thể (NST) ở sáu vị trí khác nhau (A, B, C, D, E và F) được thể hiện ở Hình 7. Theo dõi thời gian sống của các phôi tương ứng với các đột biến, kết quả được thể hiện qua đồ thị bên dưới. Biết rằng sự phân bố các gene trên nhiễm sắc thể là đều nhau và phôi mang đột biến mất đoạn ở vị trí (F) vẫn phát triển thành cơ thể bình thường.

Hình 7

a. Kích thước đoạn NST bị mất càng lớn thì thời gian sống sót của phôi càng kéo dài.

b. Vị trí (F) có thể mã hóa số loại bản phiên mã ít hơn so với các vị trí khác.

c. Các gene trên vị trí (A) có thể quan trọng hơn so với các gene trên vị trí (B) đối với sự phát triển phôi.

d. Giả sử rằng các gene trên vị trí (B) và (E) đóng góp ngang nhau cho sự phát triển phôi, thì mật độ gene trên vị trí (E) có thể thấp hơn mật độ gene trên vị trí (B).

Hướng dẫn giải

a) Sai

Vì mặc dù vị trí E có kích thước lớn hơn vị trí D nhưng phôi mang đột biến mất đoạn E có thời gian sống ngắn hơn phôi mang đột biến mất đoạn D.

b) Đúng

Vì khi mất đoạn F không gây ảnh hưởng đến sự phát triển phôi. Chứng tỏ vị trí F mang ít gene hoặc các gene có ít vai trò quan trọng và ít được biểu hiện (ít được biểu hiện có thể là ít phiên mã, ít dịch mã) nên không ảnh hưởng đến sự phát triển phôi.

c) Đúng 

Vì khi mất đoạn A làm cho thời gian sống của phôi ngắn hơn so với mất đoạn B, chứng tỏ vị trí A mang nhiều gene mã hoá có chức năng quan trọng hơn vị trí B.

d) Đúng

Vì nếu các gene trên (B) và (E) có vai trò quan trọng tương đương, nhưng đoạn mất tại (E) lớn hơn (B) mà vẫn có ảnh hưởng tương tự lên sự phát triển phôi, điều đó ngụ ý rằng mật độ gene trên (E) có thể thấp hơn trên (B).

tăng khả năng sinh sản để bù lại.

c. Sau 2 năm khai thác số lượng cá trước sinh sản tăng, đây là cơ chế tự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể.

d. Khi dừng khai thác một khoảng thời gian, mật độ của quần thể sẽ tăng lên.

Hướng dẫn giải

a) Đúng 

Vì tuổi trước khai thác ta thấy số lượng cá thể thuộc lứa tuổi sinh sản và trước sinh sản là như nhau và lớn hơn độ tuổi sau sinh sản, đây là dạng tháp ổn định. Sau 2 năm khai thác, ta thấy số lượng cá thể thuộc độ tuổi trước sinh sản lớn hơn độ tuổi sinh sản và độ tuổi sau sinh sản, đây là dạng tháp phát triển.

b) Đúng 

Vì việc khai thác đều đặn đảm bảo kích thước quần thể nằm trong giới hạn sức chứa của môi trường nên các cá thể còn lại sẽ có khả năng sinh sản để làm tăng kích thước quần thể.

c) Đúng

Vì khi kích thước quần thể giảm thì các cá thể sẽ được cung cấp nhiều nguồn sống hơn => Tăng sinh sản => Tăng kích thước quần thể.

d) Đúng

Vì khi dừng khai thác, kích thước quần thể vẫn nằm trong giới hạn sức chứa của môi trường nên các cá thể sẽ sinh sản đến khi kích thước quần thể đạt mức giới hạn sức chứa của môi trường.

hoặc xảy ra hoán vị cả hai giới với tần số hoán vị như nhau.

a. Phép lai P₃ và P₄ có thể có kiểu gene giống nhau.

b. Có 5 sơ đồ lai thỏa mãn dữ kiện của phép lai P₂.

c. Ở phép lai P₁, nếu cho F₁ lai phân tích thì F₂ kiểu hình mang hai tính trạng trội chiếm tỉ lệ 24/25.

d. Ở phép lai P₄, trong số kiểu hình trội về hai tính trạng ở F₁, kiểu gene ba allele trội chiếm tỉ lệ 24/59.

Hướng dẫn giải

a) Sai 

Vì ở F₁ của phép lai P₃ kiểu hình mang 2 tính trạng trội chiếm 50% và có 3 loại kiểu gene; suy ra đây là kết quả của phép lai có xảy hoán vị gene một bên bố hoặc mẹ và bố mẹ dị hợp 2 cặp gene với mọi tần số hoán vị f=x và x ≤ 0,5

P₃: (liên kết gene)× (Hoán vị gene f=x); P₃: (liên kết gene)×  (Hoán vị gene f=x

Đối chiếu với kiểu gene P₄ ở ý (d) => P₃ và P₄ khác nhau về kiểu gene

b) Sai

Vì chỉ có 2 sơ đồ lai thoả mãn dữ kiện của phép lai.

Ta có A-B- =35% --> (aabb) = 10% = 0,2  × 0,5  hoặc 0,1 × 1 => có 3 sơ đồ lai:

+ P₂:  (f=40%) ×  

+ P₂:  (f=40%) ×  

c) Sai

Vì ở F₁ của phép lai P₁ có 1 loại kiểu gene quy định kiểu hình trội 2 tính trạng và A- B- chiếm tỉ lệ 10% => đây là phép lai phân tích, có xảy ra hoán vị gene với tần số 20%

P₁ :   (hoán vị gene với f= 20%) ×  

F₁ lai phân tích thì F₂ mang 2 tính trạng trội: 0,1[ (f=20%)× ] => 0,01

d) Đúng 

Vì ở F₁ của phép lai P₄: kiểu hình mang 2 tính trạng trội có 5 loại kiểu gene và chiếm tỉ lệ 59%; A- B- = 59% -->(aabb= 0,09 = 0,3 × 0,3 = 0,09 => P₄:  ×  hoán vị gene 2 bên với tần số hoán vị 40% => Tỉ lệ kiểu gene mang 3 allele trội: (0,3× 0,2 x 2 + 0,3 × 0,2× 2) / 0,59 = 24/59.

d. Chim có thể trao đổi khí cả khi hít vào và thở ra nhờ hệ thống túi khí.

Hướng dẫn giải

a) Đúng

Vì hệ hô hấp của chim có túi khí giúp duy trì dòng khí một chiều qua phổi, đảm bảo hiệu suất trao đổi khí cao hơn so với động vật có vú.

b) Sai 

Vì Khi hít vào, không khí không chỉ đi vào phổi mà còn vào túi khí sau. Túi khí này sẽ dự trữ không khí giàu oxy để tiếp tục đẩy qua phổi khi thở ra.

c) Sai

Vì hình A là hoạt động hít vào, hình B là hoạt động thở ra.

d) Đúng 

Vì nhờ hệ thống túi khí, chim có thể trao đổi khí cả khi hít vào và thở ra, giúp cung cấp oxy liên tục cho cơ thể.

PHẦN III. Thí sinh trả lời từ câu 1 đến câu 6. Thí sinh điền kết quả mỗi câu vào mỗi ô trả lời tương ứng theo hướng dẫn của phiếu trả lời.

Hướng dẫn giải

- Trong 1 chu kì tim bình thường, thời gian pha thất co dài 0,3 giây.

- Thời gian pha thất co dài hơn pha nhĩ co và bé hơn thời gian pha dãn chung.

Câu 2. Tính trạng màu mắt ở cá kiếm do một gene có hai allele quy định. Một nhóm học sinh tiến hành thí nghiệm và ghi lại kết quả ở Bảng  3.

Bảng  3

Theo lí thuyết, trong tổng số cá ở F₂, cá mắt đen có kiểu gene dị hợp chiếm tỷ lệ bao nhiêu phần trăm? (Hãy thể hiện kết quả bằng số thập phân và làm tròn đến 2 chữ số sau dấu phẩy)

Hướng dẫn giải

- Ta thấy gene nằm trên NST thường do kết quả phép lai thuận giống với kết quả phép lai nghịch.

- Ta thấy tính trạng mắt đen là trội hoàn toàn so với tính trạng mắt đỏ.

Quy ước: A: quy định mắt đen,  a: quy định mắt đỏ.

Vì F₁ 100% mắt đen nên ta có P thuần chủng.

=> P: AA × aa => F₁: 100% Aa.

F₁ × F₁: Aa × Aa => F₂: 1/4 AA: 2/4 Aa: 1/4 aa.

Trong tổng số cá ở F₂, cá mắt đen có kiểu gene dị hợp Aa chiếm tỉ lệ 2/4 = 50% = 0,5.

Câu 3. Hình 11 mô tả bộ nhiễm sắc thể bình thường và bộ nhiễm sắc thể của một thể đột biến. Khi thể đột biến này giảm phân bình thường thì tỉ lệ giao tử bình thường được tạo ra là bao nhiêu phần trăm? (làm tròn đến phần nguyên)

Hình 11.

Hướng dẫn giải

- Thể đột biến ở hình 11 là đột biến cấu trúc ở cặp số 2 (một chiếc bình thường, 1 chiếc mất đoạn, các cặp NST số 1, 3 bình thường --> giao tử bình thường chiếm tỉ lệ 50%

Câu 4. Khả năng lọc nước của loài thân mềm (Sphaerium corneum) thay đổi theo số lượng cá thể trong nhóm được  mô tả Bảng 4.

Bảng 4.

Theo bảng trên, trong nhóm có tối đa khoảng bao nhiêu cá thể (con) thì loài tồn tại một cách ổn định, khai thác tối ưu nguồn sống, tăng khả năng sống sót và khả năng sinh sản của các cá thể?

Hướng dẫn giải

- Ta thấy tại số lượng cá thể là 10 con thì tốc độ lọc nước là lớn nhất: 7,5ml/giờ. Nếu ít hơn hay nhiều hơn giá trị này, tốc độ lọc nước giảm.

Câu 5. Một lưới thức ăn gồm các loài sinh vật được mô tả ở Hình 11. Theo lí thuyết, lưới thức ăn này có mấy chuỗi thức ăn?

Hình 11.

Hướng dẫn giải

- Theo sơ đồ ta có 10 chuỗi thức ăn

= 2( bậc dinh dưỡng bị ếch tiêu thụ)× 2 (ếch bị 2 bậc dinh dưỡng khác tiêu thụ)+3 (bậc dinh dưỡng bị vịt tiêu thụ như Châu chấu, Ngô, Lúa)+ 2(bậc dinh dưỡng bị chuột tiêu thụ)×1 (chuột bị rắn tiêu thụ)+ 1 (chuỗi Lúa 🡪 ốc🡪 Rắn)= 4+3+2+1= 10

Câu 6. Nghiên cứu một quần thể sóc ở rừng Cúc Phương. Tính trạng màu sắc bụng do một gene có 2 allele nằm trên NST thường quy định, trong đó allele A quy định kiểu hình bụng đỏ trội hoàn toàn so với allele a quy định kiểu hình bụng trắng. Tại thế hệ đang khảo sát, quần thể đang cân bằng di truyền có đầy đủ các loại kiểu gene và tần số allele A gấp đôi allele a. Nếu tất cả các cá thể dị hợp đều không sinh sản, thế hệ F₁ sẽ có kiểu hình bụng đỏ chiếm tỉ lệ bao nhiêu%?(Hãy thể hiện kết quả bằng số thập phân và làm tròn đến 2 chữ số sau dấu phẩy)

Hướng dẫn giải

- Tần số allele: A = 2/3, a = 1/3.

Cấu trúc di truyền của quần thể: 4/9 AA : 4/9 Aa : 1/9 aa.

Nếu các cá thể dị hợp không sinh sản, tỉ lệ các cá thể tham gia sinh sản là: 4/5 AA và 1/5 aa.

Ta có: (4/5 AA : 1/5 aa) × (4/5 AA : 1/5 aa) => 16/25 AA : 8/25 Aa : 1/25 aa.

Tỉ lệ các cá thể bụng đỏ là: 1 - 1/25 = 24/25 = 0,96.